ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ทำอย่างไร?
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร เป็นปัญหาที่ในบางครอบครัวมองข้ามและคิดว่าไม่เป็นอะไร ไม่นานเดี๋ยวก็กลับมากินได้เหมือนเดิม แต่รู้ไหมว่าหากปล่อยไว้นานเข้าอาจเกิดผลกระทบร้ายแรงต่อตัวผู้สูงอายุได้
การเบื่ออาหารของผู้สูงอายุ สังเกตได้ไม่ยากจากพฤติกรรมการทานอาหารที่เปลี่ยนไป ไม่ค่อยทานอาหาร ทานอาหารได้น้อยลง แม้กระทั่งของโปรดที่เมื่อก่อนเคยชอบ กลับบ่นว่าไม่อร่อย ไม่อยากทาน น้ำหนักลดลง และร่างกายซูบผอม
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร สาเหตุเกิดจากอะไร
อาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุมักเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุโดยแบ่งออกเป็น 3 ปัจจัยหลัก ดังนี้
1. ปัญหาทางด้านร่างกาย
การรับรสและกลิ่นเปลี่ยน เพราะรสชาติและกลิ่นของอาหารจะช่วยทำให้เรารู้สึกว่าอาหารนั้นอร่อย แต่ในผู้สูงอายุวัย 60 ปีขึ้นไปนั้น การรับรสและกลิ่นเปลี่ยนไป เนื่องมาจากต่อมรับรสและกลิ่นทำงานแย่ลง ทำให้รู้สึกว่าอาหารไม่อร่อย ไม่มีรสชาติจึงทำให้ไม่อยากอาหาร ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร
สุขภาพฟันและเหงือกไม่แข็งแรง ฟันและเหงือกเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร เนื่องจากการเจ็บปวดที่ฟันและเหงือก ฟันหลุดร่วง เหงือกร่น ปัญหาฟันปลอมที่หลวม ทำให้เคี้ยวอาหารลำบาก ทานอาหารได้น้อยลง
ผู้สูงอายุที่มีปัญหาเรื่องฟันและเหงือก ครอบครัวควรพาไปพบแพทย์ ทุกๆ 6 เดือน เพื่อตรวจหาปัญหาสุขภาพช่องปาก
ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง ในผู้สูงอายุมีน้ำย่อยในกระเพาะอาหารน้อยลง การบีบและคลายตัวของกระเพาะอาหารและลำไส้ทำงานไม่ปกติย่อยอาหารได้ไม่ดี ย่อยยาก ทำให้มีอาหารตกค้างในกระเพาะและลำไส้ ทำให้ท้องผูก
เกิดจากการเป็นโรคต่างๆ โรคอัมพฤษ์ อัมพาต ผู้สูงอายุที่เป็นโรคนี้มักทานอาหารได้ยาก เคี้ยวยาก กลืนยาก ทำให้การทานอาหารเป็นเรื่องที่ยากและลำบาก จนทำให้ไม่อยากอาหาร
2. ปัญหาด้านจิตใจ
สาเหตุอีกอย่างหนึ่งที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร นั่นก็คือ ความเครียด อาการซึมเศร้า หรือเกิดจากอาการน้อยใจจากการไม่ได้รับความสนใจจากคนในครอบครัว ต้องทานอาหารคนเดียว อาการเหล่านี้ทำให้รู้สึกไม่อยากอาหาร และทานอาหารได้น้อยลง
3. ปัญหาด้านอื่นๆ
ผลข้างเคียงจากยา ยาบางชนิดมีผลทำให้การรับรสและกลิ่นเปลี่ยนไปเช่น ยาโรคความดันโลหิตสูง ยาโรคหัวใจ
สภาพอากาศ สภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าว ทำให้รู้สึกอึดอัด หงุดหงิดทำให้ไม่อยากทานอาหาร
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร กับผลเสียที่ตามมา
- ร่างกายขาดสารอาหาร โลหิตจาง และอาจทำให้มวลกระดูกบางลง
- ร่างกายอ่อนล้า เสียสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย
- มวลกล้ามเนื้อลดลง
- ภูมิคุ้มกันต่ำลง ทำให้ติดเชื้อง่าย แผลหายช้า และป่วยง่าย
- ในผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานด้วยนั้น อาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ และอาจทำให้เกิดอันตรายได้
ผู้สูงอายุเบื่ออาหารไม่ควรมองข้าม อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ตามมา หรือถึงขั้นเสียชีวิตได้
แนวทางการแก้ไขปัญหา
1. อาหาร
อาหารถือเป็นปัจจัยสำคัญอันดับต้นๆ ที่ทำให้ผู้สูงอายุอยากทานอาหาร ดังนั้นการจัดเตรียมอาหารให้ผู้สูงอายุจึงเป็นสิ่งที่ครอบครัวควรให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก
- เพิ่มรสเปรี้ยวในอาหาร ทำให้สดชื่นเมื่อทานอาหาร
- อย่าเน้นรสชาติที่หวาน หรือเค็มจนเกินไป
- ควรจัดอาหารให้ผู้สูงอายุให้ครบ 5 หมู่ และมีสารอาหารที่ครบถ้วน
- เนื่องจากผู้สูงอายุมีฟันที่ไม่แข็งแรง อาหารที่ทานจึงควรมีความอ่อนและนุ่ม เพื่อที่ผู้สูงอายุจะได้เคี้ยวได้ง่ายขึ้น
- ใช้เครื่องเทศหรือสมุนไพรในการทำอาหาร เพื่อกระตุ้นความอยากอาหารให้ผู้สูงอายุ เช่น แกงขี้เหล็ก แกงป่า ไก่ผัดขิง
- ทานเนื้อสัตว์ที่ย่อยง่าย เช่นเนื้อปลา หรือเนื้อไก่ส่วนที่ไม่ติดมัน
และที่สำคัญเลยคือเมนูอาหารควรไม่จำเจ มีแต่เมนูเดิมๆ ทุกวันทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ได้ ควรมีความหลากหลาย ปรุงต้ม ผัด แกง ทอด แต่อาหารไม่ควรมีความมันจนเกินไป
2. เบื่ออาหารจากความเครียด
ความเครียดเป็นปัจจัยอีกอย่างหนึ่งที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร โดยครอบครัวสามารถแก้ปัญหานี้ได้โดย การเข้าไปพูดคุย และการทำกิจกรรมร่วมกันกับผู้สูงอายุ เพื่อให้ผู้สูงอายุไม่เครียด และรู้สึกผ่อนคลาย ครอบครัวควรจัดสรรเวลามาทานอาหารกับผู้สูงอายุบ่อยๆ ทานอาหารพร้อมหน้าพร้อมตากันทั้งครอบครัว เพื่อที่ผู้สูงอายุจะได้ไม่รู้สึกเหงาที่ต้องทานอาหารคนเดียว
ใน ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร จากการเป็นโรคซึมเศร้าควรปรึกษาแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการรักษา
3. อื่นๆ
- ผลข้างเคียงจากยาที่ทำให้ ผู้สูงอายุเบื่ออาหารโดยครอบครัวควรสังเกตุหากผู้สูงอายุมีอาการเบื่ออาหารที่ผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ โดยนำยาทุกตัวที่ผู้สูงอายุใช้ให้แพทย์ดู เพื่อที่แพทย์จะได้หาแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง
- จัดให้พื้นที่ที่ผู้สูงอายุอาศัยอยู่ให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก ไม่ร้อนอบอ้าว เสื้อผ้าที่ผู้สูงอายุใส่ควรเบาบางใส่สบาย ไม่อึดอัด
- ทานผักผลไม้ ทานน้ำบ่อยๆ
- และอีกข้อที่สำคัญเลยก็คือการออกกำลังกาย หรือทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อช่วยกระตุ้นความยากอาหาร และกระตุ้นการขับถ่าย
ผู้สูงอายุต้องการได้รับการดูแลใส่ใจเหมือนเด็ก การดูแลผู้สูงอายุไม่ใช่เรื่องยาก
เพียงครอบครัวคอยดูแลเอาใจใส่ ทำความเข้าใจกับสิ่งที่ผู้สูงอายุเป็น ก็จะสามารถแก้ปัญหาได้แบบไม่ยากเลยค่ะ
